Zo’n 830.000 mensen in Nederland leven met of na kanker. In 2030 zal dat opgelopen zijn tot een miljoen. Er is dus urgentie om de samenwerking tussen zorgverleners en regio’s krachtiger te organiseren. Doel: de best mogelijke oncologische zorg. Daarom adviseert en begeleidt Samergo het veld bij diverse samenwerkingsinitiatieven, zoals het ontwikkelen van eerstelijns oncologische zorgnetwerken. In dit artikel leest u over een aantal ontwikkelingen in de regio.
Een eerstelijnszorgnetwerk oncologie bestaat uit fysiotherapeuten, huidtherapeuten, diëtisten, ergotherapeuten, andere paramedici en soms psychologen. Maar ook welzijnsorganisaties en patiëntenverenigingen zijn vaak betrokken. Samen met de huisarts of de (nieuwe) POH oncologie organiseert het netwerk de zorg rondom een individuele patiënt. Ook samenwerking met de tweede lijn (de specialistische zorg) is onmisbaar. Hoe kunnen patiënten na de behandeling hun leven weer oppakken? Als aanjager probeert Samergo de projecten die er al zijn samen te brengen, aan elkaar te verbinden en uit te breiden.
Dichtbij huis
Samergo-adviseur Caroline Zoon: “Klachten ontstaan vaak pas na maanden en de patiënt herkent ze niet altijd als een gevolg van de kanker. Nieuwe lichamelijke klachten, depressie door vastlopen in het werk, relatieproblemen. Een goed ingebed zorgnetwerk kan deze patiënten vanaf het begin volgen en dichtbij huis ondersteunen. Daarom zijn we in het kader van het Actieplan Kanker & Leven aan de slag gegaan.”
Superenthousiast
Irene van Veen werd zes jaar geleden behandeld voor schildklierkanker. “Toen het ziekenhuis me losliet, viel ik best wel in een gat. Je ontdekt dat iedereen gewoon verder gaat, maar zelf sta je stil. Bovendien ben je niet meer dezelfde persoon. Ik heb een jaar lang aangesukkeld en toen in het ziekenhuis om hulp gevraagd. Ja, natúúrlijk heb je recht op oncologische fysiotherapie, zeiden ze. Maar niemand had me daarop gewezen. Ik ben dus superenthousiast over netwerkzorg. Professionals uit de eerste en tweede lijn die met elkaar overleggen en bruggen bouwen. Er is zoveel mooie zorg mogelijk!”
Initiatieven in de regio
- In Drechtsteden werken verschillende zorgnetwerken oncologie samen. Ze werken toe naar invoering van een eerstelijns multidisciplinair behandelprogramma.
- Het Erasmusziekenhuis en eerstelijnszorgnetwerken oncologie bieden zorg en ondersteuning aan jong volwassenen die leven met en na kanker (AYA-zorg).
- Het Albert Schweitzerziekenhuis is bezig met het inrichten van een laagdrempelig informatiepunt voor oncologiepatiënten. In Dordrecht is voor hen ook een inloophuis geopend.
- De ZEL (de collega-ROS in zuidwest Nederland) heeft een handreiking ontwikkeld voor netwerkzorg aan oncologiepatiënten.
POH oncologie
Belangrijk is de introductie van de POH oncologie, die in een zorgnetwerk de rol van casemanager kan vervullen, het eerste aanspreekpunt voor een patiënt. (Irene van Veen: “Dat heb ik zó gemist, iemand met kennis die met je meedenkt.”) Per 1 februari gaat in acht Rotterdamse huisartspraktijken een POH oncologie patiënten proactief benaderen en volgens de ZEL-handreiking begeleiden. In Nieuwerkerk aan den IJssel is hiermee al ervaring opgedaan. Praktijkverpleegkundige Simone Breedveld is daar spin in het web van alle betrokken zorgverleners. “We denken dat het instellen van een POH oncologie heel veel voordelen heeft”, vertelt ze in een publicatie van Rijnmond Dokters die in dit initiatief samenwerkt met Stichting OOK en Samergo. “Alleen al als het gaat om het ontzorgen van de huisarts, omdat de POH een deel van de taken overneemt. Daarnaast hopen we door proactieve begeleiding dat patiënten meer de juiste zorg op het juiste moment krijgen, waardoor ze beter kunnen omgaan met hun klachten, of deze eerder verholpen zijn. Zodat ze op die manier ook een verbetering ervaren in hun kwaliteit van leven.”
Samenwerken met Concord
De samenwerking met de tweede lijn krijgt dit jaar verdere uitwerking in een stuurgroep samen met Concord, het regionale oncologienetwerk waarin acht ziekenhuizen* samenwerken. Concord en EMBRAZE vormen samen het oncologienetwerk voor zuidwest Nederland, een van de zeven oncologienetwerken. Het Actieplan Kanker & Leven sluit hier op aan. Regiomanager Jacqueline de Wit: “We willen niet alleen excellente zorg leveren, maar ook méér oog hebben voor wat de patiënt wil. De zorg vanuit het ziekenhuis moet goed aansluiten op de eerstelijnszorg. Daarom ontwikkelen we samen bijvoorbeeld patiëntverwijsstromen.”
Wat verwacht je van de eerste lijn?
De Wit: “Het begint al met het verwijzen. Let wel, een huisarts verwijst een patiënt met een klacht naar de tweede lijn. Daar wordt de diagnose gesteld en dáárna kan worden beoordeeld welk ziekenhuis geschikt is, soms een academisch ziekenhuis, regelmatig een perifeer ziekenhuis. Het uitgangspunt is: dichtbij huis als het kan en ver weg als het moet. Hier is natuurlijk de samenwerking in en tussen ziekenhuizen ook cruciaal. Verder is bij de huisarts ‘het goede gesprek’ belangrijk, doorverwijzen voor behandeling lijkt vaak het makkelijkste. Maar is dat zo?” Ze vervolgt: “Huisartsen werken zich het snot voor de ogen en ook in de ziekenhuizen loopt de werkdruk op. Veel bijkomende problemen en vragen van oncologiepatiënten horen niet bij de huisarts en ook niet in het ziekenhuis, maar bij de fysiotherapeut, de geestelijk raadsman of een welzijnswerker.”
* IJsselland Ziekenhuis, Erasmus MC, Franciscus Gasthuis & Vlietland, Ikazia Ziekenhuis, Maasstad Ziekenhuis, Van Weel-Bethesda Ziekenhuis, Spijkenisse MC en het Albert Schweitzer Ziekenhuis.
| Save the date: 12 mei Hoe bieden we oncologiepatiënten de beste (na)zorg? Het IKNL organiseert op vrijdag 12 mei een (landelijk én lokaal) congres over dit onderwerp. Save the date! Op het congres Kanker & Leven staan de zorgnetwerken oncologie centraal. Welke zorg is er nodig? Hoe kan de samenwerking tussen zorg- en hulpverleners beter? ’s Ochtends komen via een livestream de landelijke ontwikkelingen aan bod en ’s middags worden – live – in het Albert Schweitzer Ziekenhuis de regionale initiatieven belicht. Initiatiefnemers zijn het IKNL, het NFK en de zeven ROS’en, waaronder Samergo (voor de regio Rotterdam en Zuid-Hollandse Eilanden). |
Meer weten? Neem contact op met Caroline Zoon.