Blog van Willemijn Looman, informatiemanager Samergo
Data kunnen wijkgericht werken sterk bevorderen. Ze vormen immers een aanwijzing voor wat er leeft en speelt. Daarom vroeg brancheorganisatie ConForte aan Samergo om het regiobeeld te updaten en zo de (regie)wijkverpleegkundigen te ondersteunen. Graag neem ik jullie mee in hoe we dit hebben aangepakt. Kort door de bocht: al pratend bleek het essentieel om de (regie)wijkverpleegkundigen continu te betrekken. Kennis, ervaring en verhalen vanuit de wijk zijn minstens zo belangrijk als de cijfers. Uiteindelijk is het regiobeeld een Datatool wijkgericht werken geworden, bestaande uit 45 wijkplaten.
ConForte zet sterk in op wijkgericht werken en de rol van wijkverpleegkundigen als gezondheidsbevorderaar in Rotterdam. Om hier actief sturing aan te geven zijn regiewijkverpleegkundigen aangesteld in 26 rayons van 45 wijken. Zij bevorderen het wijkgericht werken in de teams van wijkverpleegkundigen van de diverse thuiszorgorganisaties. Onder andere stellen ze het wijkplan met speerpunten op.
In gesprek met de opdrachtgever
Met dit in het achterhoofd trapten we af met een gesprek over het doel van het regiobeeld. Waarom vindt ConForte het gebruik van data belangrijk? Hoe is het eerdere regiobeeld gebruikt? Hoe willen ze de data toegepast zien? Al snel ligt het idee van de ‘wijkplaat’ op tafel. Het regiobeeld was geordend per thema voor alle gebieden en postcodes in Rotterdam. Maar ConForte vond het juist handig om de data per wijk te ordenen.
De behoeften van regiewijkverpleegkundigen
Vervolgens gingen we aan tafel met regiewijkverpleegkundigen. Zij zijn immers de gebruikers van de data! We vroegen hen:
- Wat is het doel van het wijkplan?
- Hoe heb je data uit het eerdere regiobeeld gebruikt?
- Welke informatie heb je nodig om een wijkplan te maken?
- Op welk niveau heb je data nodig? Op wijkniveau (Ommoord) of gebiedsniveau (Prins-Alexander)?
- Hoe wil je de informatie gepresenteerd zien? In aantallen, percentages?
- Wat is een logische referentiecategorie? Gebied, Rotterdam of Nederland?
We merkten dat het gebruik van data zoeken is. Er zijn heel veel data beschikbaar uit verschillende bronnen en jaartallen. Hoe deze te interpreteren en te verwerken? En hoe vertaal je het vervolgens naar een plan? De regiewijkverpleegkundigen hadden vooral behoefte aan demografische gegevens en data over chronische aandoeningen, nu en in de toekomst. Aansluitend bij het doel van wijkgericht werken, kwamen we er bovendien op uit dat data over ervaren gezondheid, welbevinden en leefstijl ook zeer nuttig zijn. Door onze vragen gedetailleerd te stellen kunnen de regiewijkverpleegkundigen uiteindelijk met de platen onder de arm de wijk in en met vertrouwen het gesprek aangaan met andere partners over het gebruik van de cijfers.
Ontwikkelen en verifiëren van de wijkplaten
In de volgende stappen hebben we de wijkplaten ontwikkeld en weer voorgelegd aan de eindgebruikers. We sloten bijvoorbeeld aan bij het gesprek van de regiewijkverpleegkundige met de hele groep wijkverpleegkundigen. Is de wijkplaat duidelijk? Zijn de data logisch gepresenteerd? Missen jullie data? De wijkverpleegkundigen hadden vooral vragen over de herkomst van de data. Daarom hebben we een uitvoerige legenda toegevoegd. De wens was één format voor alle wijken om overzichtelijk te blijven, maar het bleek ook belangrijk om maatwerk aan te bieden. Als de wijkverpleegkundigen specifieke data misten, hebben we deze apart aangeleverd.
Het ontwikkelen van de wijkplaten heeft geleid tot de Datatool wijkgericht werken met de wijkplaten van 45 wijken.
Trainingen
Belangrijk: de cijfers van de wijkplaat zijn slechts een hulpmiddel. Om van daaruit te komen tot een goed wijkplan ondersteunt Samergo de training Kijk op de Wijk van het Van Kleef instituut. Aan de hand van de wijkplaten gingen we met wijkverpleegkundigen uit één wijk aan tafel. Wat is typisch voor jullie wijk en hoe karakteriseer je de bewoners? Wat betekenen deze cijfers? Is het aantal ouderen hoog of laag in vergelijking met heel Rotterdam? Kloppen de cijfers bij wat je ervaart in de wijk? Als bijvoorbeeld dementie vaker voorkomt dan de cijfers laten zien, waar heeft dat mee te maken? Hoe verhouden de cijfers zich tot elkaar? Op deze manier vormt de vertaling van de wijkplaat-data de basis van het wijkplan en de speerpunten die de wijkverpleegkundigen met elkaar formuleren.
Combinatie wijkplaat en wijkpraat
Voor mij als informatiemanager is in dit traject de wijk echt gaan leven, waardoor ik de data beter kon interpreteren. Voor de (regie)wijkverpleegkundigen gingen de cijfers leven, zodat zij een goede basis werden om mee te werken. De combinatie wijkplaat en wijkpraat is en blijft essentieel. Data-gedreven werken vraagt goed luisteren naar de mensen die de data gaan gebruiken. Naar hun behoeften vooraf, maar ook naar hun kennis, ervaringen en verhalen uit de wijk!
Wilt u meer weten naar aanleiding van deze blog? Mail dan naar Willemijn Looman.